Кхмерско-русская практическая транскрипция
Географические названия
Составные географические названия пишутся в одно слово[1]:
Ударение силовое, падает всегда на последний слог[1]:
Гласные и дифтонги
| На лат. основе | На рус. основе | Пример | ||
|---|---|---|---|---|
| Кхмерск. | Лат. | Рус. | ||
| [ɑ:] | а | ក | [kɑ:] | ка |
| [ɑ] | របស់ | [rɔbɑh] | робах | |
| [a:] | កា | [ka:] | ка | |
| [a] | ឆ្នាំ | [cʰnam] | чнам | |
| [ɛ:] | э | លែង | [lɛ:ŋ] | лэнг |
| [ə:] | លើ | [lə:] | лэ | |
| [ə] | ចង្កឹះ | [cɑŋkəh] | тьангкэх, тянгкэх*** | |
| [e:] | е | កេរ | [ke] | ке |
| [e] | កេះ | [keh] | кех | |
| [u:] | у | គ្រូ | [kru:] | кру |
| [u] | ឃុំ | [kʰum] | кхум | |
| [o:] | о | គោ | [ko:] | ко |
| [o] | បុត្ត | [bot] | бот | |
| [ɔ:] | លក | [lɔ:k] | лок | |
| [ʊə] | កំពង់ | [kɑmpʊəŋ] | кампонг | |
| [i:] | и | ហ្វ៊ីស៊ីក | [fi:zi:k] | физик |
| [i] | មិត្ត | [mit] | мит | |
| [ɨ:] | ы | គឺ | [kɨ:] | кы |
| [ɨ] | នឹង | [nɨŋ] | нынг | |
| [uə] | уо | សាកសួរ | [sa:k suə] | сак суо |
| [ẹa] | еа | ភាយ | [pʰẹay] | пхеай |
| [ɨə] | ыа | តឿ | [tɨə] | тыа |
| [ɛa] | эа | ព្រះ | [preah] | прэах |
| [ao] | ао | កោរ | [kao] | као |
| [ae] | ае | ឡែ | [lae] | лае |
| [aə] | аэ | កើ | [kaə] | каэ |
| [ou] | оу | ហ្វូង | [vouŋ] | воунг |
| [ɔɑ] | оа | គាត់ | [koat] | коат |
Согласные
| На лат. основе | На рус. основе | Пример | ||
|---|---|---|---|---|
| Кхмерск. | Лат. | Рус. | ||
| [p] | п | ប៉ី | [pəj] | пэй |
| [pʰ] | пх, п* | ភាយ | [pʰẹay] | пхеай |
| ភ្នំពេញ | [pʰnumpe:ɲ] | пнумпень | ||
| [b] | б | បុត្ត | [bot] | бот |
| [m] | м | ម្ដាយ | [mda:j] | мдай |
| [v] | в | ហ្វូង | [vouŋ] | воунг |
| [w] | у | ក្រេវ | [kre:w] | креу |
| [t] | т | តា | [ta:] | та |
| [tʰ] | тх, т* | ថូ | [tʰo:] | тхо |
| ថ្លៃ | [tʰlaj] | тлай | ||
| [d] | д | ម្ដាយ | [mda:j] | мдай |
| [n] | н | ឆ្នាំ | [cʰnam] | чнам |
| [c] | ть | ភុជង្គ | [pʰuʔcʊəŋ] | пхуктьонг, пхуктёнг*** |
| [cʰ] | ч, тьх | ឆ្នាំ | [cʰnam] | чнам |
| [ɲ] | нь | ខ្ញុំ | [kʰɲom] | кньом, кнём*** |
| [k] | к | ក | [kɑ:] | ка |
| [kʰ] | кх, к* | ខ្ញុំ | [kʰɲom] | кньом, кнём*** |
| ឃុំ | [kʰum] | кхум | ||
| [ŋ] | нг | ក្រុង | [kroŋ] | кронг |
| ង៉ាវ | [ŋa:w] | нгау | ||
| [ʔ] | к**** | តុ | [toʔ] | ток |
| ស្អាត | [sʔa:t] | съат | ||
| អួត | [ʔuət] | уот | ||
| [r] | р | របស់ | [rɔbɑh] | робах |
| [l] | л, ль** | លលាដ៍ | [lɔlie] | лолие |
| ក្បាល | [kba:l] | кбаль | ||
| [h] | х | ហើយ | [haəj] | хаэй |
| [s] | с | សា | [sa:] | са |
| [z] | з | ហ្វ៊ីស៊ីក | [fi:zi:k] | физик |
| [f] | ф | |||
| [y] | й | ហើយ | [haəj] | хаэй |
Примечания к таблице:
* Как первый компонент начально-слоговой консонантной группы.
** В конце слога.
*** Допускается использование йотированных гласных русского языка.
**** В конце слога. Как второй компонент начально-слоговой консонантной группы, передаётся твёрдым знаком (ъ), в начале слога не транскрибируется, ср. toʔ ‘ ток ’ , но sʔaːt ‘ съат ’ , ʔuət — ‘ уот ’.
Инициали
| Инициаль | Транскрипция | Пример |
|---|---|---|
 | Ка | Как — камыш |
 | Кнга | Кнган — гусь |
 | Кда | Кдам — краб |
 | Кхна | Кхнонг — внутри |
 | Кба | Кбаэ — около |
 | Кхма | Кхмэйнг — ребёнок |
 | Кра | Крадах — бумага |
 | Кхла | Кхлаэ — друг |
 | Кса | Ксэй — молоко |
 | Кха | Кхаэ — луна |
 | Кхтьа | Кхтьав — улитка |
 | Кхтьо | |
 | Ко | Кок — петух |
Литература
- Горгониев Ю. А. Кхмерский язык. — М.: Издательство восточной литературы, 1961. — С. 21.
- Горгониев Ю. А. Категория глагола в современном кхмерском языке. — М., 1963.
- Горгониев Ю. А. Кхмерско-русский словарь. Около 20 000 слов. / Под ред. Тхать Суонга. С приложением краткого грамматического очерка кхмерского языка. — М., 1975.
- Сердюченко Г. П. Русская транскрипция для языков зарубежного Востока. — М.: Наука, 1967. — С. 301—321.
- Huffman F. E. Cambodian system of writing and beginning reader. — Yale University Press, 1970.
Примечания
- 1 2 Инструкция по передаче на картах географических названий Камбоджи М., 1967. Дата обращения: 24 апреля 2022. Архивировано 3 июля 2019 года.